Ο Κονστρουκτιβισμός

αναδημοσίευση απο τον δικτιακο τοπο http://www.artmag.gr/art-history/650-constructivism Συντάκτης: Βατικιώτης Παντελής

Σάββατο, 11 Ιούλιος 2009 11:46

Ο Κονστρουκτιβισμός ( Constructivism Vladimir Tatlin-Mοντέλο για το μνημελιο της 3ης Διεθνούς-1919 ) αποτελεί καλλιτεχνικό ρεύμα, κυρίως στη ζωγραφική και τη γλυπτική, που αναπτύχθηκε την περίοδο 1913-1930 στη Ρωσία. Οι ρίζες του κινήματος μπορούν να αναζητηθούν στο κινήματα του Κυβισμού και σε κάποια από τα έργα του Picasso. Ο ιδρυτής του ρώσικου κονστρουκτιβισμού ήταν ο Vladimir Tatlin. Το 1913 ο Tatlin επισκέφθηκε τη Γαλλία και είδε το ατελιέ του Picasso στο Παρίσι και επηρεάστηκε από τα έργα του. Το αποτέλεσμα, μετά την επιστροφή του Tatlin στη Ρωσία, ήταν μια σειρά ανάγλυφων από ξύλο, μέταλλο και χαρτόνι, με επιφάνειες καλυμμένες από γύψο, γυαλιστερό χαρτί και σπασμένα γυαλιά. Οι συνθήκες αυτές ήταν μεταξύ των πρώτων ολοκληρωμένων αφαιρέσεων στην ιστορία της γλυπτικής. Στον Κονστρουκτιβισμό,το κύριο ενδιαφέρον του γλύπτη, μεταξύ 1913 και 1916 ήταν ο χώρος και όχι η μάζα. Χωρίς στερεή βάση, τα λεγόμενα «αντί - ανάγλυφα», αιωρούνται με σύρματα στην γωνία ενός δωματίου, εγκαταλείποντας, με τη βοήθεια των πενιχρών τεχνικών μέσων που είχε στη διάθεση του ο καλλιτέχνης, την γήινη παράδοση της γλυπτικής και εκφράζοντας την ιδέα της πτήσης. Alexander Rodchenko -Αιωρούμενη Κατασκευή-1920 Η καλλιτεχνική πρωτοπορία του Tatlin ένωσε και άλλους Ρώσους καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων και οι γλύπτες Antoine Pevsner και Naum Gabo. Η πρώτη αυτή ομάδα δημοσίευσε και το Μανιφέστο της το 1920. Θεωρείται ότι μέσα από αυτό το μανιφέστο γεννήθηκε και ο όρος -κονστρουκτιβισμός (αγγ. Construct, ελλ. μφ. κατασκευάζω) καθώς μία από τις διακηρύξεις του κινήματος ήταν πως η τέχνη "κατασκευάζεται". Ένα από τα συνθήματα του ήταν επίσης το "Η Τέχνη στη Ζωή". Ο Tatlin είχε αναπτύξει ένα ρεπερτόριο μορφών που ο ίδιος πίστευε ότι ταίριαζαν περισσότερο στις ιδιότητες των υλικών του. Σύμφωνα με την αρχή του «πνεύματος των υλικών» ή της «αλήθειας των υλικών», κάθε υλικό, ανάλογα με τα δομικά του χαρακτηριστικά, υπαγορεύει συγκεκριμένες φόρμες, όπως το ξύλο την επίπεδη επιφάνεια, το γυαλί την κυρτή και το μέταλλο τον κύλινδρο ή κώνο. Για να έχει ουσιαστικό περιεχόμενο ένα έργο τέχνης. Η αρχή αυτή πρέπει να γίνει σεβαστή τόσο κατά την σύλληψη όσο και κατά την εκτέλεση του έργου, που έτσι ενσωματώνει τους νόμους της φύσης. Η θεωρία αυτή χάραξε βαθεία και ανεξίτηλα την σφραγίδα της στον χαρακτήρα του Κονστρουκτιβισμού Το 1916 ο Alexander Rodchenko άρχισε να εργάζεται και να πειραματίζεται μαζί με τον Tatlin. Το 1920 άρχισαν να στρέφονται προς την άποψη ότι ο καλλιτέχνης έχει καθήκον να υπηρετήσει την επανάσταση εφαρμόζοντας πρακτικά την τέχνη του στη μηχανολογία, την αρχιτεκτονική και το βιομηχανικό σχέδιο. Αποτέλεσμα των πειραματισμών τους, ήταν η δημιουργία των πρώτων κινούμενων έργων γλυπτικής. Olga Rozanova - pub Οι καλλιτέχνες που δέχθηκαν τον χαρακτηρισμό «κονστρουκτιβιστής» το 1921 εργάστηκαν με τρισδιάστατες φόρμες, αλλά οι αρχές της αισθητικής στη φιλοσοφία της " αλήθειας των υλικών " του Tatlin δείχνουν ότι η μπογιά και η χρωματισμένη επιφάνεια - το πάχος της, η στιλπνότητα και η τεχνική της εφαρμογής - μπορούν να θεωρηθούν ως μια αυτόνομη ύπαρξη, ως ένα κομμάτι πανί ή μουσαμάς που δημιουργεί τις δικές του ιδιαίτερες μορφές. Με τον τρόπο αυτό, ο περιγραφικός χαρακτήρας της εικαστικής τέχνης παραχωρεί τη θέση του σε ένα αυθύπαρκτο σύστημα. Οι κονστρουκτιβιστικοί πειραματισμοί των Tatlin και Rodchenko πήραν τέλος στις αρχές της δεκαετίας του 1920, καθώς το ρωσικό επαναστατικό καθεστώς άρχισε να αποθαρρύνει τους αφηρημένους πειραματισμούς και να στρέφετε προς πρακτικές εφαρμογές. Πολλοί από τους καλλιτέχνες που είχαν συνδεθεί με το κίνημα, εγκατέλειψαν την Ρωσία εκείνη την εποχή. Παρ' ότι ο Κονστρουκτιβισμός γεννήθηκε στη Ρωσία, η ανάπτυξη και οι διάδοση του συνεχίστηκαν και αλλού. Το γεγονός ότι οι ζωγράφοι όπως ο Kandinsky και γλύπτες όπως οι Naum Garo και Anton Pevsner έφυγαν από τη Ρωσία μεταφέροντας τις ιδέες τους στη δυτική Ευρώπη, έπαιξε κεντρικό ρόλο στη δημιουργία ενός διεθνούς στιλ στην τέχνη και την αρχιτεκτονική. Naum Gabo - linear Construction4-1959 Βασικοί εκπρόσωποι του κινήματος ήταν οι: Vladimir Tatlin, Kasimir Malevich, Alexandra Exter, Robert Adams, Gustav Klutsis, El Lissitzky, Vadim Meller, Alexander Rodchenko, Liubov Popova, Olga Rozanova, Naum Gabo, Varvara Stepanova, Alexander Vesnin. Βιβλιογραφία : Σημειώσεις Χρήστου Μιχαλόπουλου. Ιστορικός τέχνης. αναδημοσίευση απο τον δικτιακο τοπο art magazine Περιοδικό τέχνης και πολιτισμού http://www.artmag.gr